Συνέντευξη στην εφημερίδα “Political”: Η ισχύς του Δικαίου δεν μπορεί να αντικατασταθεί από το δίκαιο του ισχυρού

Τη θέση η «φόρμουλα» των κυρώσεων κατά της Ρωσίας να ενεργοποιηθεί και κατά της Τουρκίας, εφόσον η χώρα μας απειληθεί, εκφράζει μέσω συνέντευξής του στην «Political» ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό, Ανδρέας Κατσανιώτης. Επιπλέον, ο κ. Κατσανιώτης υπογραμμίζει πως «επιβάλλεται η δυναμική αντίδραση της ΕΕ καθώς κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του αυτήν την ενεργειακή κρίση».

Η Ελλάδα πρωτοστατεί στα δυτικά αντίμετρα κατά της Ρωσίας στο φόντο της εισβολής της στην Ουκρανία. Μέρος της αντιπολίτευσης σας κατηγορεί ότι η αποστολή αμυντικού υλικού στο Κίεβο ήταν μια παράτολμη πρωτοβουλία. Τι απαντάτε;

Η αναίτια εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή χώρα, συσπειρώνει τον δυτικό κόσμο που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες  ανάσχεσης έναντι του ρωσικού αναθεωρητισμού. Η σύγκριση δυνάμεων ευνοεί τη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Οι ελεύθερες δημοκρατικές χώρες είναι πιο ισχυρές, πιο πλούσιες, και πιο εχέφρονες από τις αυταρχικές. Για αυτό και τελικά, όπως συνέβη πάντοτε στην Ιστορία, ενωμένες θα νικήσουν. Η Ελλάδα, ως γενέτειρα της δημοκρατίας, του ελεύθερου πνεύματος και του
δυτικού πολιτισμού, δεν αντιμετωπίζει διλήμματα για το τι στάση οφείλει να κρατήσει. Τασσόμαστε ανεπιφύλακτα στο πλευρό των συμμάχων μας στην υπεράσπιση του Διεθνούς Δικαίου και της Χάρτας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Χωρίς αυτά, ο κόσμος θα είναι χαοτικός. Ούτε επιτρέπει
μικροσυμφέροντα να αλλοιώσουν τη γενικότερη εικόνα. Το δίκαιο πρέπει και θα υπερισχύσει: είναι ζήτημα υπαρξιακό, ζήτημα ζωής και θανάτου. Προς τούτο δεν χωρούν αμφιταλαντεύσεις ούτε μικροπολιτικές, κι όσοι επιδίδονται σε αυτά είναι υπόλογοι και κρίνονται, όχι μόνο από την Ιστορία αλλά και από τον λαό.

Ορισμένοι παρατηρητές εκτιμούν πως η ουκρανική κρίση προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στην Αθήνα να βελτιώσει τη σχετική της θέση έναντι της Τουρκίας αναδεικνύοντας τις αναθεωρητικές της επιδιώξεις. Συμμερίζεστε μια τέτοια προσέγγιση; Ανησυχείτε μήπως η Άγκυρα αυξήσει την πίεση σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο στο αμέσως προσεχές διάστημα;

Από την πρώτη στιγμή της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία εστιάσαμε στην απειλή του ιστορικού αναθεωρητισμού. Δεν είναι μόνο το καθεστώς Πούτιν που προβάλλει ως αναθεωρητική δύναμη στην ευρύτερη περιοχή μας. Αντίστοιχο δόγμα ακολουθεί και η Τουρκία στη γειτονιά μας. Μάλιστα, παρουσιάζεται το εξής οξύμωρο σχήμα: Ρωσία και Τουρκία θέλουν να μεταβάλουν την πραγματικότητα κοιτάζοντας στο παρελθόν.

Η μια προς την ΕΣΣΔ, η δε άλλη προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να διορθώσει το «ιστορικό λάθος» του Λένιν, δεν αναγνωρίζει την Ουκρανία, θέλει την αποστρατιωτικοποίησή της και παραβιάζει τη Συνθήκη του Μινσκ και το Διεθνές Δίκαιο. Ο Τούρκος ομόλογός του ονειρεύεται να διορθώσει το «ιστορικό λάθος» του Κεμάλ, με τη Συνθήκη της Λωζάννης, παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, μας απειλεί με πόλεμο (casus belli) και ζητά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας. Ρωσία και Τουρκία δεν κοιτάζουν προς τα εμπρός αλλά προς τα πίσω και ονειρεύονται να αναθεωρήσουν την ιστορία. Η Ελλάδα κοιτάζει
προς το μέλλον με αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση και προετοιμασία. Με σεβασμό στις θεμελιώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και στις υποχρεώσεις της έναντι των ευρωπαϊκών και υπερατλαντικών μας υποχρεώσεων. Απαντά στον αναθεωρητισμό ενισχύοντας τη διπλωματική και αμυντική αποτρεπτική της ισχύ.

Άρα, λοιπόν, για να απαντήσω στα δύο ερωτήματά σας. Η Δύση -και υπό τις εξελίξεις στην Ουκρανία που αλλάζουν το σκηνικό- οφείλει με αποφασιστικότητα να δείξει σε όλα τα ανοικτά μέτωπα ότι η ισχύς του δικαίου δεν μπορεί να αντικατασταθεί από το δίκαιο του ισχυρού. Πως το καθεστώς των κυρώσεων που ενεργοποίησε για τη Ρωσία δεν μπορεί να εφαρμόζεται με
δύο μέτρα και δύο σταθμά αλλά να λειτουργήσει στην περίπτωση που απειληθεί και η χώρα μας. Εμείς από την πλευρά μας οφείλουμε με αίσθημα εθνικής ομοφωνίας και ομοψυχίας να συνεχίσουμε την αμυντική μας θωράκιση.

Ποιο είναι το κυβερνητικό σχέδιο για την ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης; Υπάρχουν τα δημοσιονομικά περιθώρια ουσιαστικής στήριξης καταναλωτών και επιχειρήσεων χωρίς να υπάρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός και, εάν ναι, ποιους θα αφορούν οι έκτακτες ενισχύσεις; Αναμένετε σύντομα μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στο ζήτημα της αύξησης του πληθωρισμού πανευρωπαϊκά;

Είναι πράγματι γεγονός ότι η πατρίδα μας, όλοι μας, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μια ακόμα εισαγόμενη κρίση. Οι πολίτες γνωρίζουν ότι δεν ευθύνεται η κυβέρνηση για την αύξηση των τιμών ενέργειας. Παράλληλα, όμως, και η κυβέρνηση κατανοεί πως τα νοικοκυριά, οι αγρότες και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη, ώστε όλοι μαζί να ξεπεράσουμε και αυτόν τον σκόπελο. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη προχωρήσει σε έκτακτα μέτρα κρατικής επιδότησης των τιμολογίων, στο μέτρο βέβαια των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Έχουν ήδη διατεθεί περισσότερα από 2 δισ. ευρώ ενώ ο πρωθυπουργός έχει υπογραμμίσει ότι η στήριξη θα συνεχιστεί όσο διαρκεί και η κρίση. Παράλληλα, κάλεσε την ΕΕ να δημιουργήσει συνεκτικό δίχτυ ενεργειακής ασφάλειας και στήριξης των πολιτών. Επιβάλλεται η αντίδραση της ΕΕ. Και επιβάλλεται η δυναμική αντίδρασή της καθώς κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του αυτήν την ενεργειακή κρίση. Προς τον σκοπό αυτό, όπως σας προείπα, η ελληνική κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός έχει προτείνει τη δημιουργία ενός κεντρικού ευρωπαϊκού μηχανισμού που θα διαθέσει τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ για το 2022, προκειμένου να στηριχθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Σε ποιες ενέργειες προχωρά το υπουργείο Εξωτερικών, ώστε να διασφαλίσει – όσο αυτό είναι δυνατόν- την προστασία των Ελλήνων πολιτών και της πολυπληθούς ομογένειας της Ουκρανίας;

Προφανώς αναφέρεστε στις πρωτοβουλίες που αναλάβαμε τους τελευταίους μήνες κατά την ακραία κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Πρωτοβουλίες που αποτελούν υποχρέωσή μας, καθώς στην Ουκρανία ζουν περισσότεροι από 120.000 ομογενείς μας. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι εκτός από τη Μαριούπολη και το Ντονέτσκ έχουμε περίπου 48 μειονοτικά μας χωριά και κωμοπόλεις στην περιφέρεια του Ντονμπάς. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι ο Ελληνισμός έχει παρουσία στις παρευξείνιες περιοχές από τον 6ο πΧ αιώνα. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι οι ομογενείς μας επιθυμούν να έχουν στενούς δεσμούς με τη μητέρα πατρίδα, αλλά δεν θέλουν να εγκαταλείψουν ακόμα και σήμερα τις πατρογονικές τους εστίες. Για τους ανθρώπους αυτούς η μεταφορά τους στην Ελλάδα δεν είναι επαναπατρισμός αλλά ξεριζωμός.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, εμείς από την πρώτη στιγμή σπεύσαμε να υποστηρίξουμε τις προξενικές μας Αρχές και να στήσουμε δίκτυο συνεχούς επικοινωνίας με τις ελληνικές κοινότητες. Την ώρα που άλλες χώρες απέσυραν τους διπλωμάτες τους από την Ουκρανία, εμείς στείλαμε νέο Γενικό Πρόξενο στη Μαριούπολη τον κ. Μανώλη Ανδρουλάκη και τον έμπειρο διπλωμάτη Φραγκίσκο Κωστελλένο. Παρακολουθούμε, λοιπόν, στενά και στο πεδίο τις εξελίξεις, προσφέροντας κάθε δυνατή αρωγή και στήριξη. Επιλέξαμε να μην κλείσουμε τους διαύλους επικοινωνίας και να έχουμε πρωτογενή πληροφόρηση, ούτως ώστε να μπορούμε να δημιουργούμε τις αναγκαίες γέφυρες απεγκλωβισμού.

Οι διπλωμάτες μας συλλέγουν και επεξεργάζονται τα δεδομένα και διεξάγουν τις απαραίτητες επαφές, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, προκειμένου να απεγκλωβίσουν Έλληνες πολίτες που βρίσκονται στην Ουκρανία και ομογενείς μας που εκφράζουν την επιθυμία να φύγουν. Αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών αποτελούν και οι τρεις επιχειρήσεις απεγκλωβισμού που ήδη έχουν πραγματοποιηθεί από Κίεβο, Οδησσό και Μαριούπολη με αρκετές δυσκολίες αλλά με επιτυχία. Η προσπάθεια συνεχίζεται, ώστε να δοθεί κάθε δυνατή βοήθεια σε εκείνους που θα τη ζητήσουν. Πρέπει, τέλος, να σας αναφέρω πως οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις ίσως να είναι οι μοναδικές που διεξάγονται αυτή τη στιγμή στην εμπόλεμη Ουκρανία.

05/03/2022